Dit is uit het jaarverslag van de Vereniging Bijstandsbond Amsterdam over 2021.
Spreekuur
De Bijstandsbond is een onafhankelijke zelforganisatie van mensen met een minimuminkomen en van ervaringsdeskundigen. Op ons spreekuur in Amsterdam en bij acties proberen wij lotgenoten uit de problemen te halen.
We werken als volgt. Acht vrijwilligers en een advocaat van VHM advocaten behandelen individuele problemen op het inloopspreekuur, dat op dinsdag en donderdag plaatsvindt van 11:00 tot 16:00 uur. De advocaat is aanwezig van 13.00 uur tot 15.00 uur. Bezwaarschriften en beroepsschriften worden door hem geschreven. Daarbij bieden we de mogelijkheid dat een van de vrijwilligers meegaat naar gesprekken met instanties die belangrijk zijn. Zoals keuringen bij het UWV, en gesprekken met Sociale Zaken-klantmanagers en met re-integratie-organisaties over bemiddeling naar de arbeidsmarkt.
Veel advocaten bieden een dergelijke service niet. Wij helpen ook mensen die geen lid van de Bijstandsbond zijn. Het inloopspreekuur is alleen in Amsterdam, maar via e-mail en telefoon zijn we mensen uit het hele land van dienst. Het aantal bezoekers varieert: de ene week vijftien, de andere week vijfentwintig. Wij richten ons op de juridische terreinen van sociale zekerheid, minimabeleid van gemeenten, belastingen, toeslagen en problemen rond de Algemene Wet Bestuursrecht en de Wet Maatschappelijke Ondersteuning. Verder helpen wij mensen die schulden hebben in het voortraject naar schuldhulpverlening en bemiddelen we soms naar deurwaarders en schuldeisers, bijvoorbeeld door afspraken over een betalingsregeling. We doen geen uitgebreide schuldhulpverlening voor mensen met veel problematische schulden. Hiervoor moeten volgens ons professionals van bonafide schuldhulpbureaus worden ingezet. Slechts zijdelings behandelen we problemen op het gebied van arbeidsrecht, vreemdelingenrecht en woonrechten. Wij hebben ons dus gespecialiseerd. Dat is nodig, vanwege de gecompliceerde wetgeving en uitvoeringsregels. Met ons team kunnen we niet alle terreinen te bestrijken, maar andere organisaties met specifieke deskundigheden zijn er niet voor niets.
Spreekuurbezoekers hebben meestal meerdere problemen. Af en toe komen er mensen die helemaal niets meer hebben, behalve de kleren aan hun lijf. Geen onderdak, geen eten, geen cent op zak. Ze komen uit alle lagen van de bevolking: van ex-bankdirecteuren tot ongeschoolde drugsverslaafden. Ze komen met de wens “ik wil hier uit komen” of “hoe kan ik mijn leven hier en nu draaglijker maken”. Voor velen is de Bijstandsbond de laatste strohalm. Niet alleen voor dak- en thuislozen, maar ook voor mensen met enkele schulden en voor mensen die zijn verwikkeld in juridische procedures waaraan geen eind lijkt te komen. Het spreekuur kent een informele setting: binnenlopen zonder afspraak en niet lang hoeven wachten. Er zijn altijd voldoende vrijwilligers aanwezig die de tijd nemen voor een gesprek en die hun ervaringen en specialismen inzetten. Uitgangspunt: het gaat om de doelstellingen van de bezoeker. Een ideologische analyse leggen we niet op, ook al hebben we eigen opvattingen over arbeid en arbeidsethos. Streeft iemand betaald werk na, dan verlenen wij de gewenste steun.
Soms worden mensen nog zieker door de juridische procedures, vooral in geval van psychische problemen. Door het lange wachten op uitslagen van bezwaarschriften of beroepsprocedures en vanwege de gevoelloze behandeling door de bureaucratie voelen mensen zich soms beledigd, schieten ze in de stress en moeten ze machteloos toezien hoe er met hen wordt gesold. Sommige bezoekers komen tijdens een dip in hun leven een half jaar of langer iedere week naar het spreekuur. Ze voeren met of zonder papieren lange gesprekken met Bijstandsbond-medewerkers, die kunnen overgaan in groepsgesprekken met meerdere bezoekers en medewerkers. Bij de Bijstandsbond kan hierover in een veilige omgeving worden gesproken.
De meeste spreekuurbezoekers leven door het regeringsbeleid in structurele armoede. Wanneer het hen tegenzit, hebben ze geen financiële reserves om de problemen op te vangen. Bijvoorbeeld bij huiselijk geweld, echtscheidingen, detentie, ziekte of plotselinge schulden. We zien vier probleemvelden waar de hulp van instanties tekortschiet: wet- en regelgeving, bureaucratische uitvoering van die regels, langs elkaar heen werkende hulpverleningsinstanties, en flexibilisering van de arbeid.
Begin januari beginnen we op het spreekuur met het invullen van belastingformulieren. Daarvoor hebben wij een pamflet gemaakt waar mensen op de mogelijkheid wordt gewezen. Intermediairs zoals sociaal raadslieden en maatschappelijk werkers verwijzen regelmatig naar het spreekuur van de Bijstandsbond bij ingewikkelde bijstandskwesties.
Comments